Indywidualne Konta Emerytalne

Indywidualne Konta Emerytalne to ciekawy instrument finansowo-ubezpieczeniowy wchodzący w zakres tak zwanego III filaru ubezpieczeń. Artykuł wyjaśnia ideę i zasady funkcjonowania IKE.

Oszczędzanie w III filarze jest nieobowiązkowe, oznacza to możliwość wpłacania dodatkowych środków finansowych na emeryturę. Można tu określić wysokość wpłacanej kwoty, można również zdefiniować, na jakich zasadach będą wypłacane przyszłe świadczenia: w  formie renty, wypłacanej okresowo, renty dożywotniej, czy jednorazowej wypłaty całego kapitału.

III filar może mieć także formę pracowniczych programów emerytalnych, PPE, które tworzy pracodawca. Składają się na to pracownicze fundusze emerytalne, umowy o wnoszeniu przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie oraz umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie podpisywane z towarzystwem ubezpieczeniowym, na podstawie których pracownicy staną się ich członkami.

III filarem są również indywidualne oszczędności gromadzone w funduszach inwestycyjnych, polisach ubezpieczeniowych lub na lokatach bankowych. Dochody z tytułu oszczędzania na IKE są zwolnione od podatku od dochodów kapitałowych w wysokości 19%, tzw. podatku Belki, czyli zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Indywidualne Konto Emerytalne

Na konto w IKE można wpłacać maksymalnie 150% średniej miesięcznej pensji rocznie. Na przykład w roku 2004 limit ten wynosił 3 435 zł, zaś w roku 2005 - 3635,00 zł. W opinii wielu analityków kwota ta jest zbyt niska, a sensowny efekt przynosi dopiero po 10 - 15 latach oszczędzania. Okazuje się jednak, że ci, którzy wpłacali na IKE w domach maklerskich pomnożyli swoje przyszłe emerytury nawet kilkunastokrotnie. Oczywiście ogromny wpływ miał na to sposób inwestowania właściwy danemu domowi maklerskiemu.
Warto pamiętać, że I i II filar zapewniają aktualnie życie na poziomie minimum (przy uwzględnieniu średnich poborów). Jeśli nie posiadamy oszczędności, dobrze jest pomyśleć o dodatkowym ubezpieczeniu emerytalnym w ramach III filaru.

Instytucje uprawnione do prowadzenia IKE

Indywidualne konta emerytalne można zakładać w:

-  bankach - IKE prowadzone będzie w formie rachunku lub lokaty bankowej,
-  funduszach Inwestycyjnych, w formie inwestycji w jednostki uczestnictwa wybranych funduszy inwestycyjnych, zarządzanych przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych,
towarzystwach ubezpieczeniowych,
-  w formie polisy na życie z funduszem inwestycyjnym,
-  biurach maklerskich
-  w formie rachunków papierów wartościowych.

Trudno przewidzieć wyniki działalności instytucji prowadzących IKE w perspektywie 20-30 lat. Może się okazać, że niejednokrotnie bardziej opłaca się odkładać pieniądze samemu, nawet mając na uwadze podatek od zysków kapitałowych, niż poprzez IKE. Za tego rodzaju postępowaniem przemawia także fakt, że środki z IKE wypłacane przed upływem osiągnięcia wieku emerytalnego, obarczone mają być wysokimi opłatami manipulacyjnymi. Wygląda na to, że rząd próbując ratować obecny stan ZUS-u stara się nakłonić przyszłych emerytów do samodzielnego odkładania na swoje świadczenia. W tym celu tworzy zachęty w postaci zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych. Ponieważ dobrowolne oszczędzanie nie sprawdziłoby się w praktyce stworzono IKE. Jest to rozwiązanie polecane szczególnie dla tych, którzy z rynkiem finansowym mają bardzo małą styczność i wolą oddać swoje oszczędności w ręce specjalistów.
Jak wynika z ogłoszonych 4 stycznia 2005 roku szacunków „Rzeczpospolitej” indywidualne konta emerytalne założyło do końca 2004 roku ok. 200 tys. osób. Nie sprawdziły się zatem przewidywania resortu polityki społecznej, które zakładały, że na oszczędzanie tego typu zdecyduje się ok. 2 mln Polaków. Pokazuje to jednoznacznie, iż zachęty do oszczędzania w IKE są niewystarczające. Rząd powinien wyciągnąć z tego faktu wnioski i zaproponować nowe, lepsze warunki.
Mogłoby to być np. podniesienie limitu rocznych wpłat na IKE, które obecnie wynoszą 1,5 średniego wynagrodzenia brutto, lub możliwość odliczenia kwoty wpłaconej na IKE od kwoty rocznego dochodu. Z całą pewnością zmiany są konieczne, gdyż w obecnej formie IKE zostanie zepchnięte na margines w całym procesie reformy emerytalnej. Przyszłość pokaże jakie zmiany zostaną dokonane i jakie przyniesie to efekty.